Το όνομα Μεταξά είναι ίσως από τα ελάχιστα τόσο αναγνωρίσιμα brands στο σύνολο των Ελλήνων. Είναι δεδομένο ότι αποτελεί ένα από τα πιο οικεία ποτά στη χώρα, αφού συνδέεται όσο κανένα άλλο με την ελληνική οικογένεια. Παρών σε κοινωνικές εκδηλώσεις, τη μαγειρική και ένα σίγουρο και αξιοσέβαστο δώρο για γενιές Ελλήνων, εδώ και στο εξωτερικό. Για τους ξένους φίλους μας δε, ένα χαρακτηριστικό greek spirit! Metaxa αγγλιστί, κονιάκ για κάποιους, μπράντυ για άλλους, αποτελεί από μόνο του μια ξεχωριστή κατηγορία πια, μετά από το 130 ετών ταξίδι του. Η επίσκεψή μας στις εγκαταστάσεις και στα κελάρια του Metaxa αποτέλεσε μια μοναδική εμπειρία. Μάθαμε μυστικά, γνωρίσαμε φιλόξενους ανθρώπους, φτιάξαμε το “δικό μας” blend και δοκιμάσαμε… αρκετά αστέρια! Το σημαντικότερο όμως είναι η αίσθηση που σου δημιουργεί αυτό το πολύ προσεγμένο tour. Βιώνεις ένα κομμάτι Ελλάδας που πατάει πάνω σε 3 διαφορετικούς αιώνες. Σε ένα ποτήρι Metaxa συναντάς από το όραμα του δημιουργού του έως τα “συμπυκνωμένα” συναισθήματα όλων όσων το απόλαυσαν, από τη μικρή Ελλάδα του 19ου αιώνα έως τα πέρατα της γης!
«Γνήσιον Μεταξά»
Το έτος ίδρυσης της επιχείρησης είναι επίσημα το 1888. Η Ελλάδα εκείνη την εποχή είναι ουσιαστικά μια νέα χώρα, που προσπαθεί να παρακολουθήσει τις εξελίξεις στη βιομηχανία. Στον τομέα της ποτοποιίας δεν έχει καμία παράδοση. Ο Σπύρος Μεταξάς, ο ιδρυτής του Οίκου Μεταξά, είναι από αυτούς τους Έλληνες, που το “μικρόβιο” της καινοτομίας και επιχειρηματικότητας, τους οδήγησαν στη δημιουργία κάτι διαχρονικού και μοναδικού. Έτσι δημιουργείται ο «βιομηχανικός οίκος κονιακοποιίας Σ. και Η. και Α. Μεταξά» με στόχο την παραγωγή ενός ιδιαίτερου ποτού. Παλαιωμένο οινικό απόσταγμα σε δρύινα βαρέλια Λιμουζέν, αναμεμιγμένο (blended) με επίσης παλαιωμένο αρωματικό μοσχάτο από τη Σάμο και τη Λήμνο και ένα μυστικό μείγμα μεσογειακών βοτάνων, που περιλαμβάνει σίγουρα μαγιάτικα ροδοπέταλα. Αυτό είναι το METAXA. Η τέχνη δημιουργίας του παραμένει ένα καλά φυλαγμένο μυστικό, το οποίο γνωρίζει μόνο ο Metaxa Master και περνά από γενιά σε γενιά, άθικτο και απαράλλακτο στην ουσία του.
A passage in time
Αρχικά ονομάζεται cognac έως το 1937, στη συνέχεια brandy έως το 1987 και σήμερα ονομάζεται απλώς spirit drink. (Βάση νομοθεσίας, μπράντυ εννοούμε μόνο απόσταγμα κρασιού και κονιάκ απόσταγμα όπου τα σταφύλια προέρχονται μόνο από την ομώνυμη περιοχή της Γαλλίας). To όνομα ΜΕΤΑΧΑ όμως, έχει ξεπεράσει εδώ και 10ετίες, τον οποιοδήποτε χαρακτηρισμό. Κάτι επιπλέον που μένει σταθερό στα μπουκάλια είναι τα αστέρια και μια μικρή αρχαία φιγούρα, σαν νόμισμα. Ο “Σαλαμινομάχος” είναι το σήμα που επέλεξε ο Σπύρος Μεταξάς για την εταιρία του. Όταν άνοιγαν τα θεμέλια του πρώτου εργοστασίου στον Πειραιά, βρήκαν ένα μετάλλιο που απεικόνιζε ένα πολεμιστή από τη ναυμαχία της Σαλαμίνας. Η επικράτηση λίγων Ελλήνων απέναντι σε μια αυτοκρατορία μεταφράστηκε συνειρμικά στην επιθυμία να διαφέρει, να πρωτοπορήσει, να πάει αντίθετα στη λογική. Τα αστέρια από την άλλη είναι ο τρόπος που επέλεξε για να δηλώσει τη συνέχεια και συνέπεια στον χρόνο, της κάθε ετικέτας. Παρότι η εταιρία ανήκει από το 2000 στη Rémy Cointreau, τα αστέρια μας επισημαίνουν τη σταθερότητα της κληρονομιάς του ΜΕΤΑΧΑ, μέσα στο πέρασμα των ετών.
Πειραίας-Κηφισιά-Κόσμος
Στην αρχή του tour, μας υποδέχτηκε η κ. Χουΐτη Κωνσταντινίδου, Διευθύντρια Επικοινωνίας του Οίκου METAXA, η οποία ήταν η ξεναγός μας σε όλη τη διαδρομή, μαζί με τον Brand Ambassador της Rémy Cointreau στην Ελλάδα, κ. Ανέστη Ζαμανόπουλο. Στην πορεία μας συνάντησε και ο κ. Κωνστατίνος Ράπτης, ο σημερινός Metaxa Master και 5ος στη σειρά μετά τον Σπύρο Μεταξά, ο οποίος βρίσκεται σε αυτή τη θέση εδώ και 30 χρόνια. Μπορέσαμε έτσι να μάθουμε από πρώτο χέρι πολλές πληροφορίες και να ζήσουμε αυτή την εμπειρία με τους κατάλληλους ανθρώπους. Σε συνδιασμό μάλιστα με το γεγονός ότι το tour γίνεται σε ένα χώρο πραγματικής εργασίας και όχι σε μουσειακό περιβάλλον, το ενδιαφέρον της ξενάγησης παραμένει αμείωτο. Σε αυτό το χώρο στην Κηφισιά, μεταφέρθηκαν οι εγκαταστάσεις το 1968. Από τον ίδιο χώρο εμφιαλώνοναι πάνω από 10 εκ. μπουκάλια ετησίως, για να ταξιδέψει το 80% περίπου σε περισσότερες από 60 χώρες στον κόσμο. Εδώ και πάρα πολλά χρόνια κατέχει την πρώτη θέση στα duty free shops, συμπεριλαμβανομένου και του Ελληνικού duty free. Συγκατελέγεται σε ένα από τα μεγαλύτερα σε πωλήσεις αλκοολούχα brands στην Ελλάδα και στα κορυφαία εισαγώμενα στην Γερμανία και την Αυστρία. Περνώντας μπροστά από αρκετά ιστορικά μπουκάλια, απέναντι από τις φωτογραφίες των Anthony Quinn και Jack Palance με METAXA ανά χείρας, πάνω από το σύγχρονο εμφιαλωτήριο και κάποια παλιά μηχανήματα, κατηφορίσαμε στα “άδυτα” του Οίκου Μεταξά. Διασχίσαμε το χώρο με τις δεξαμενές όπου γίνεται το blending και το φιλτράρισμα ψύξεως (η διαδικασία απομάκρυνσης διαφόρων σωματιδίων) και μπήκαμε στο εντυπωσιακό κελάρι με τα βαρέλια.
Στα κελάρια
Η μυρωδιά δρυός είναι διάχυτη στο χώρο. Προχωρούμε ανάμεσα από μεγάλα βαρέλια, χωρητικότητας 3.500 λίτρων (υπάρχουν και κάποια 5.000 λίτρων) όπου παλαιώνουν τα Metaxa blends. Ο χαμηλός φωτισμός και το απόσταγμα που αναπαύεται, δημιουργούν μια σχεδόν κατανυκτική ατμόσφαιρα. Βρισκόμαστε 7μ κάτω από τη γη. Η απουσία της υγρασίας έχει μια ευεργετική επίδραση στη διαδικασία παλαίωσης. Σε αντίθεση με άλλα αποστάγματα, εδώ το νερό τείνει να αναπληρώσει την χαμηλή υγρασία και με τα χρόνια έχουμε μεγαλύτερη εξάτμιση νερού από αλκοόλ. Κατ’ αυτόν τον τρόπο το blend εμπλουτίζεται. Αντί λοιπόν να εξατμίζεται περισσότερο οινόπνευμα και να το χαίρονται οι Άγγελοι, ως το γνωστό μας Angels share, αφήνουν πίσω τους ένα πιο συμπυκνωμένο και έντονα αρωματικό blend. Το blend που έχουν αφήσει πίσω τους οι Άγγελοι έχει έναν σημαντικά υψηλότερο αλκοολικό βαθμό από αυτόν που είχε όταν τοποθετήθηκε στο βαρέλι. Από αυτό το σπάνιο φαινόμενο που συμβαίνει στα κελάρια του Οίκου στην Αττική, εμπνεύστηκε ο κ. Ράπτης για τη δημιουργία του METAXA ANGELS’ Treasure.
Στο τέλος του διαδρόμου, το φως μας αποκαλύπτει από τη μία μεριά τα ιστορικά βαρέλια με τους αριθμούς 1,2,3 & 4 και τα ονόματα Σπῦρος, Δέσποινα, Ἀλέξανδρος και Ἠλίας αντίστοιχα, προς τιμήν του ιδρυτή, της συζύγου του (το 1909 η χήρα του, Δέσποινα Μεταξά, αναλαμβάνει τη διεύθυνση της εταιρίας, μία από τις πρώτες γυναίκες που εγγράφτηκαν στο Εμπορικό Επιμελητήριο Πειραιά) και των 2 έτερων αδελφών του. Στο βαρέλι Σπῦρος υπάρχουν αποστάγματα τουλάχιστον 100 ετών και μέρος αυτών χρησιμοποιήθηκαν το 2008 για τη δημιουργία του συλλεκτικού ΜΕΤΑXΑ ΑΕΝ, για την επέτειο των 120 ετών της ποτοποιίας, το οποίο κυκλοφόρησε σε 1.888 αριθμημένες φιάλες. Ακριβώς απέναντι, σε ένα ειδικά διαμορφωμένο τραπέζι, μας περίμενε η πρώτη διαδραστική εμπειρία. Δοκιμαστικοί σωλήνες, μπουκαλάκια, φιάλες, πιπέτες και ποτήρια, άρτια στημένα για να δοκιμάσουμε την τύχη μας στη δημιουργία του δικού μας Μetaxa!
Metaxa Master
Όσο περιεργαζόμαστε τα υλικά για το δικό μας blend, ρωτήσαμε τον κ. Ράπτη ποιά η διαφορά στον τίτλο Metaxa Master και Μaster Blender. Η απάντηση προφανής, αφού ο Metaxa Master πρέπει να ασχοληθεί ταυτόχρονα με το απόσταγμα σαν blender, με το κρασί σαν oινοποιός και με το μείγμα βοτάνων και ροδοπέταλων σαν αρωματοποιός, καθορίζοντας τη μοναδικότητα του τίτλου. Επιπλέον μας εξήγησε το περιεχόμενο των φιαλών, δίνοντάς μας μερικές χρηστικές πληροφορίες για το μοσχάτο, το οινικό απόσταγμα και το μείγμα βοτάνων που θα χρησιμοποιούσαμε. Δοκιμάζοντας το μοσχάτο, μας επισήμανε ότι η χρήση του αποσκοπεί στο να στογγυλέψει τη γεύση και να απαλύνει την τανίνη του βαρελιού σε παλαιωμένα αποστάγματα, με αποτέλεσμα την ιδιαίτερα διακριτή απαλότητα στη στόμα. Η διαδικασία ήταν πολύ διασκεδαστική και επιμορφωτική συνάμα. Όλη αυτή η διαδικασία που ακολουθήσαμε, είναι στην πραγματικότητα τα στάδια παραγωγής ενός Metaxa.
1o στάδιο το μοσχάτο, το οποίο δεν είναι ακριβώς το κρασί που έχουμε στο μυαλό μας, αλλά το επονομαζόμενο μιστέλι. Επειδή δεν θέλουμε ο μούστος να γίνει κρασί, προσθέτουμε 15% οινόπνευμα ώστε να εμποδίσουμε τη ζύμωση. Αυτό παλαιώνει σε δρύινα βαρέλια και χαρμάνια (blends) από μοσχάτα διαφορετικών ετών θα χρησιμοποιηθούν, δίνοντας αρώματα από ώριμα φρούτα, μαρμελάδα, σταφίδες, πυκνό σώμα και γεύσεις βερίκοκου και ροδάκινου. Αναλόγως τι blend θέλουμε να φτιάξουμε, θα χρησιμοποιήσουμε 5% έως 25% από το μοσχάτο μας. Το 2ο στάδιο είναι η επιλογή από εκλεπτισμένα οινικά αποστάγματα. Αυτά θα παλαιώσουν σε δρύινα βαρέλια 300-350 λίτρων, μέτρια καμμένα στο εσωτερικό, ενώ θα μείνουν μόνο 1 χρόνο στα πρώτης χρήσης βαρέλια. Εδώ θα βρούμε χαρακτηριστικά μπαχαρικών, ξύλου και ξηρή γεύση. Το 3ο στάδιο περιλαμβάνει το αρωματικό εκχείλισμα βοτάνων. Όπως ήδη αναφέραμε, δεν γνωρίζουμε την πλήρη σύνθεση εκτός από τα τριαντάφυλλα της “μαγιάτικης” ποικιλίας, τα οποία όμως μαζεύονται στα μέσα Ιουνίου στα ορεινά του Αιγείου, όπου και καλλιεργούνται. Τα ροδοπέταλα εμβαπτίζονται σε διάλυμα οινοπνεύματος και νερού για 1 ολόκληρο χρόνο. Το 4ο στάδιο αποτελεί το blending όλων των παραπάνω, σε συγκεκριμένες αναλογίες. Στο 5ο στάδιο επιστρέφουν όλα στα μεγάλα βαρέλια για πολλά χρόνια, με στόχο την αργή οξείδωση και το πάντρεμα των συστατικών. Το 6ο στάδιο αποτελεί το φιλτράρισμα ψύξεως που αναφέραμε. Το blend ψύχεται στους -6° για να απομακρύνουμε την περίσσεια των οινικών αλάτων. Στάδιο 7ο. Το blend επανέρχεται σε θερμοκρασία περιβάλλοντος και πάει για εμφιάλωση. Στάδιο 8ο, η δοκιμή! Πολλά γέλια, δοκιμάζοντας το αποτέλεσμά του ο καθένας μας, που ευτυχώς δεν ισχυρίστηκε κανείς ότι είναι καλύτερο από αυτά του Οίκου! Επόμενη στάση… η Σάμος.
Τα αμπέλια της Σάμου
Προχωρώντας μέσα από τον διάδρομο με τα σημαντικότερα milestones του Οίκου Μεταξά φτάσαμε σε μια αίθουσα προβολής. Ένα εικονικό ταξίδι στη Σάμο μας περίμενε, καθώς βουλιάζαμε στις αναπαυτικές πολυθρόνες. Από τη Σάμο προμηθεύεται το Μεταξά το 90% από το μοσχάτο που χρησιμοποιεί. Το νησί του Πυθαγόρα, του Επίκουρου και του Αρίσταρχου βρίσκεται στο Ανατολικό Αιγαίο, είναι ένα καταπράσινο νησί, πράγμα που σημαίνει ότι το χειμώνα βρέχει αρκετά, κάτι που ενδείκνυται για αμπελώνες. Αυτοί είναι ημιορεινοί και ορεινοί και εκτείνονται σε όλη τη Σάμο αλλά κυρίως στις πλαγιές του όρους Άμπελος, σε υψόμετρο μέχρι και τα 900 μέτρα. Μέσα από το video που προβλήθηκε ταξιδέψαμε κι εμείς στο πανέμορφο νησί, τρυγίσαμε μαζί με τον κ. Ράπτη στις ξερολιθιές και νοιώσαμε το δροσερό μελτέμι, που μαζί με τον ήλιο δίνουν τη δυνατότητα στα σταφύλια να ωριμάζουν σταδιακά, πράγμα που τους προσδίδει τον ιδιαίτερο αρωματικό χαρακτήρα και υψηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα και οξέα, δημιουργώντας ένα πολύ ισορροπημένο αποτέλεσμα.
Drinking Metaxa
Μια ακόμα έκπληξη μας περίμενε στη συνέχεια. Επιστρέψαμε στον χώρο όπου δημιουργήσαμε το δικό μας blend και ένα bar station μας υποδέχτηκε, υπό την “διεύθυνση” του κ. Άρη Χατζηαντωνίου (ιδιοκτήτης του Momix Bar). To Metaxa χαίρει μεγάλης εκτίμησης στη διεθνή bartender σκηνή και δοθείσης της ευκαιρίας, μας παρουσίασε κάποιες προτάσεις για cocktail χρησιμοποιώντας METAXA 5* και METAXA 12*. Τόσο το αποτέλεσμα όσο και ο τρόπος σερβιρίσματος ενθουσίασε όλη την παρέα της ξενάγησης και η διάθεση ανέβηκε ακόμα περισσότερο, εν όψει του τελικού μας προορισμού. Τη δοκιμή 4 ετικετών στην εντυπωσιακή κυκλική αίθουσα που υπάρχει γι’ αυτό το σκοπό. Στο τεράστιο στρογγυλό λευκό τραπέζι βρήκαμε όλοι τη θέση μας περιμετρικά, μπροστά από τα ποτήρια που περιείχαν ΜΕΤΑΧΑ 5*, ΜΕΤΑΧΑ 12*, METAXA Angels’ Treasure και METAXA Aen, για το οποίο αισθανόμαστε υπερβολικά τυχεροί που δοκιμάσαμε κάτι που επίσημα έχει εξαντληθεί. Αυτά τα τελευταία ανήκουν στη συλλογή των «Reserve» του METAXA, που ξεφεύγει από τον κανόνα των αστεριών και γεννιέται χάρη στη «δημιουργική άδεια» του Metaxa Master, να εμπνέεται και να φέρνει στον κόσμο κάτι καινούργιο ασύγκριτης γεύσης και υφής. Τελειώνοντας πήραμε και ένα δίπλωμα, που μας ανακηρύσσει ως μέλη της Ακαδημίας Μεταξά. Μια μοναδική εμπειρία, που με μεγάλη χαρά θα ξαναζούσαμε, καθώς λάβαμε τη διαβεβαίωση από τους ανθρώπους της εταιρίας ότι μπορούμε να την πραγματοποιήσουμε ξανά για μέλη του The Tasters Club. Εις το επανιδείν λοιπόν.
Δοκιμάσαμε
ΜΕΤΑΧΑ 5*
Το πιο ανθικό από όλα. Στη μύτη βρίσκουμε άνθη λεμονιάς, πορτοκάλι, γιασεμί, ανθόμελο, νότες δρυ και τριαντάφυλλο. Στο στόμα είναι μαλακό κι ευχάριστο. Λευκή σταφίδα, ροδάκινο, βερύκοκο, μπαχαρικά. Όμορφη επίγευση, με φλούδα πορτοκαλιού. Ο κ. Ράπτης το προτείνει σκέτο ή με λίγο πάγο.
ΜΕΤΑΧΑ 12*
Στη μύτη βρίσκουμε ξηρά φρούτα, σύκο, δαμάσκηνο. Σοκολάτα, καφέ, μαύρη σταφίδα, γλυκά μπαχαρικά και φλούδα πορτοκαλιού. Στο στόμα αφήνει την αίσθηση ότι μασάμε τα αποξηραμένα φρούτα. Κακάο. Επίγευση μεγάλη, γλυκά μπαχαρικά κι εδώ, καραμέλα βουτύρου. Ο κ. Ράπτης το προτείνει σκέτο μετά από ένα καλό δείπνο, αλλά και σε long drinks.
METAXA Angels’ Treasure
Ανεβασμένο αρωματικό προφίλ. Πολλά μπαχαρικά, κανέλα, μοσχοκάρυδο, βανίλια. Ξύσμα πορτοκαλιού, ξύλο, σοκολάτα. Στη γεύση βρίσκουμε ξανά τα μπαχαρικά. Πολύπλοκο και απαλό. Μαύρη σταφίδα και καπνός. Μην ξεχνάμε ότι περιέχει blends που φτάνουν τα 50 χρόνια παλαίωσης. Επίγευση μακρυά, έντονη με εμφανές το πορτοκάλι και τα γλυκά μπαχάρια. Ο κ. Ράπτης το προτείνει σκέτο.
METAXA Aen
Αν υπήρχε Metaxa στην απόλυτη συμπύκνωση, αυτό θα ήταν το Aen. Περιέχει παραπάνω από 200 blends άνω των 80 ετών από το διάσημο Βαρέλι Νο 1, και χαρμάνια που ήταν ήδη 40 ετών το 1968 που μεταφέρθηκαν στην Κηφισιά. Εξεζητημένη μύτη. Αρώματα δάσους, δρυς, καβουρδισμένοι ξηροί καρποί, μέλι, άρωμα πούρου. Αποξηραμένα φρούτα, δαμάσκηνα, σύκα, σταφίδα. Στο στόμα ιδιαίτερο, πολύπλοκο και πολύ δεμένο. Δρυς, σύκο, καπνός, καραμέλα και φλούδα πορτοκαλιού. Επίγευση εξαιρετικά μεγάλη. Μόκα και γλυκά μπαχαρικά. Περιττό να πούμε ότι το πίνουμε σκέτο.
Photo credits: Λίνα Πρόβη
Άρθρο: Γιάννης Μηλιώνης
