Drink & Drive: A Road to Nowhere

Βρεθήκαμε πρόσφατα σε ένα πολύ ενδιαφέρον σεμινάριο, που έγινε στα πλαίσια της εκπαίδευσης του προσωπικού και των συνεργατών της Brown Forman για την υπεύθυνη κατανάλωση αλκοόλ. Την ευθύνη της ενημέρωσής μας, είχε το Ινστιτούτο Οδηγικής Ασφάλειας “Πάνος Μυλωνάς”, οι άνθρωποι του οποίου κάνουν εξαιρετική δουλειά, προσφέροντας ανεκτίμητο κοινωνικό έργο. Η υπεύθυνη οδηγική συμπεριφορά είναι κάτι που σε πολλούς φαντάζει ως περιττή λεπτομέρεια ή κάτι που αφορά τους άλλους, αφού κυριαρχεί η εντύπωση ότι οι ίδιοι είμαστε άτρωτοι! Είναι όμως μείζον θέμα και θα έπρεπε τέτοιου είδους σεμινάρια να είναι υποχρεωτικά για κάθε οδηγό πριν λάβει το δίπλωμα οδήγησης. Ειδικά η εμπειρία, του να αισθανθείς πως είναι να βρεθείς εγκλωβισμένος σε ένα αυτοκίνητο που έχει αναποδογυρίσει, ίσως μεταπείσει πολλούς επίδοξους “ραλίστες” και “κασκαντέρ” των δρόμων, που οδηγούμε όλοι μας, να συμπεριφέρονται με τόση ανευθυνότητα. Εξ ου και ο τίτλος του άρθρου, από το υπέροχο τραγούδι των Talking Heads, Road to Nowhere. Οι λάθος επιλογές όταν είσαι στο δρόμο, όπως η χρήση αλκοόλ, σε οδηγούν σε ένα δρόμο χωρίς επιστροφή.

Στους δρόμους γίνονται καθημερινά εγκλήματα. Το κακό είναι ότι δεν τιμωρούνται σαν τέτοια. Η πρόσφατη μάλιστα είδηση ότι θα μειωθούν τα πρόστιμα λόγω κρίσης, προκαλεί θυμό και γέλιο μαζί για ένα κράτος που ενισχύει την αρρωστημένη αντίληψη του οδηγού να φοβάται πιο πολύ το πρόστιμο από τον θάνατο. Τα τροχαία δυστυχήματα αφήνουν πίσω τους νούμερα πολέμου σε απώλειες. Κάθε μέρα στην Ελλάδα περισσότεροι από 2 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους, ενώ σχεδόν 3 άτομα τραυματίζονται. Και για όποιον ψάχνει δικαιολογίες για εξωγενείς παράγοντες, αξίζει να αναφέρουμε ότι ο ανθρώπινος παράγοντας στα τροχαία συμμετέχει σε ποσοστό που προσεγγίζει το 95%, ενώ μόνο ο άνθρωπος ευθύνεται για το 65%. Άρα όσο καλοί οδηγοί και να είμαστε (ή νομίζουμε ότι είμαστε) καλύτερα να κάνουμε την αυτοκριτική μας.

Ένας από τους παράγοντες που επηρεάζουν την οδηγική μας ικανότητα είναι η χρήση αλκοόλ, πριν πάρουμε το τιμόνι στα χέρια μας. Δυστυχώς είναι κάτι που μάλλον οι περισσότεροι το έχουμε κάνει. Κυριαρχεί γενικά η πεποίθηση ότι 1-2 ποτηράκια δεν πειράζουν, δεν θα μας επηρεάσουν ή το χειρότερο ότι αντέχουμε γιατί είμαστε “γερά ποτήρια”. Η πραγματικότητα είναι διαφορετική όμως, γιατί η υποτιθέμενη αντοχή στο αλκοόλ επηρεάζεται και από άλλους παράγοντες, όπως η κόπωση ή το άδειο στομάχι. Γενικά μπορούμε να κάνουμε μια απλή ερώτηση στον εαυτό μας. “Μπαίνω σε αμάξι ή ανεβαίνω σε μηχανή που ο οδηγός έχει πιεί”; Αν για κάποιο λόγο δυσκολεύεστε να απαντήσετε να σας πούμε ότι το αλκοόλ εκτός από την διάθεση, αυξάνει τον χρόνο αντίδρασης του οδηγού, αυξάνει την πιθανότητα λάθους, τον χρόνο λήψης μιας απόφασης και δημιουργεί λανθασμένη αυτοπεποίθηση. Επίσης μειώνει την ακρίβεια στη οδήγηση, την όραση στο σκοτάδι, την περιφερειακή όραση και την κριτική ικανότητα. Αυτό το τελευταίο θα το έχουν βιώσει και αρκετοί σε κάποιο bar ή club, όπου όπως λέει η παροιμία “της νύχτας τα καμώματα τα βλέπει η μέρα και γελά”. Δυστυχώς αυτό δεν ισχύει για την οδήγηση. Η μέρα θα κλαίει και μαζί της οι άνθρωποι που μένουν πίσω, άνθρωποι που μας αγαπούν ή μας έχουν ανάγκη και οι ζωές τους θα καταστραφούν για πάντα.

Είναι συγκλονιστικό να γνωρίζουμε ότι οδηγώντας έχουμε την ευθύνη της ζωής κάποιων ανθρώπων στα δικά μας χέρια. Δεν αφορά μόνο εμάς να είμαστε νηφάλιοι. Για κάθε έναν που πίνει, οδηγεί και προκαλεί τροχαίο, τρεις άνθρωποι χάνονται εξ’ αιτίας του. Τα στατιστικά είναι εντυπωσιακά, έτσι δεν είναι; Μόλις το 1% των χιλιομέτρων που διανύονται στην Ευρώπη γίνεται από οδηγούς που έχουν καταναλώσει αλκοόλ. Κι όμως, οι οδηγοί αυτοί προκαλούν το 25% των θανατηφόρων δυστυχημάτων. Aυτό που οφείλουμε να κάνουμε όταν βγαίνουμε, είναι να συννενοηθούμε για το ποιός δεν θα πιεί και να είναι ο οδηγός της παρέας ή να χρησιμοποιήσουμε τα μέσα μαζικής μεταφοράς και ταξί. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας η κατανάλωση αλκοόλ δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 20-30 γραμμάρια για τους άνδρες (2-3 ποτά) και τα 10-20 γραμμάρια για τις γυναίκες (1-2 ποτά), μέσα στην ίδια ημέρα. Το Ινστιτούτο Οδικής Ασφάλειας «Πάνος Μυλωνάς» επισημαίνει όμως με στόμφο: Μηδέν αλκοόλ για τον οδηγό.

Κλείνοντας θα θέλαμε να τονίσουμε κάτι για τους νέους οδηγούς. Στην Ευρώπη, τα τροχαία δυστυχήματα που σχετίζονται με την κατανάλωση αλκοόλ είναι η κύρια αιτία θανάτου στην ηλικιακή ομάδα 16-25 ετών. Τα εγκεφαλικά κύτταρα των νέων έως 20 ετών είναι πιο ευάλωτα σε δηλητηριάσεις προερχόμενες από αλκοόλ, καθώς δεν έχουν ωριμάσει πλήρως. Εδώ ο γονέας παίζει τον πιο σημαντικό ρόλο. Αυτός ο νέος έχει βιώσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του σαν επιβάτης και συνοδηγός στο οικογενειακό αυτοκίνητο. Ο γονέας είναι λοιπόν ο πρώτος και πιο σημαντικός εκπαιδευτής γι’ αυτό το παιδί. Ο πρώτος δάσκαλος οδήγησης. Θέλει μεγάλο θράσος να αφήνεις το παιδί σου να σε παρακολουθεί να επιδεικνύεις απαράδεκτη συμπεριφορά στο δρόμο. Ας διδάξουμε τα παιδιά μας δίνοντας το σωστό παράδειγμα. Φοράμε πάντα ζώνη. Φοράμε κράνος στη μηχανή. Δεν μιλάμε στο κινητό όταν οδηγούμε. Σεβόμαστε τα φανάρια και τα οδικά σήματα. Σεβόμαστε τα όρια ταχύτητας. Αποφεύγουμε τις αντιπαραθέσεις. Στην οδήγηση δείχνουμε τον πολιτισμό μας. Και ποτέ μα ποτέ δεν πίνουμε και οδηγούμε. Αν δεν τηρούμε αυτούς τους βασικούς κανόνες τότε είμαστε παρανοϊκοί. Και ο ορισμός της παράνοιας, σύμφωνα με τον Αινστάιν, είναι να κάνεις το ίδιο πράγμα ξανά και ξανά κι ωστόσο να περιμένεις διαφορετικό αποτέλεσμα.